از آن جایی که گذشتگان ما در ایران به فکر آسایش و امنیت بوده اند همیشه امکانات برای خانه های خود فراهم می کردند و شرایط آب و هوایی و اقلیمی باعث میشد که در فصول گرم و سرد سال برای خانه های خود وسایل رفاه و آسایش را فراهم کنند تا در فصل زمستان خانه های خود را گرم و در فصل تابستان خانه های خود را سرد نگه دارند در زمان های قدیم وسایل سرمایشی و گرمایشی وجود نداشت و معماران سعی بر آن داشتند که خانه ها را طوری بسازند که کاهش و افزایش دما داشته باشد به همین منظور در این مقاله سعی بر آن داریم که نقش سایبان در معماری ایرانی را برای شما بیان کنیم تا اطلاعات کافی در زمینه معماری اقلیم ها داشته باشید
نقش سایبان در معماری اقلیم گرم و خشک در ایران
در معماری قدیم یکی از اصول اساسی برای ساختن خانه ها سایبان ها بود که این سایبان ها به صورت طاق در جاهای عمومی دیده می شد که در زمان قدیم سایبان ها به نام ساباط ها نامیده می شدند این ساباط ها در شهرهای یزد و اصفهان بسیار دیده می شود و نقش بسیار مهمی در گرما تابستان داشته اند و با ایجاد سایه و گلوگاه باعث ایجاد حرکت باد و خنک شدن هوا می شدند و در فصل زمستان ساباط ها از انباشته شدن برف جلوگیری کرده و باعث گرم شدن هوا می شدند و یکی دیگر از نقش های ساباط ها ایجاد امنیت برای ساکنین شهرها بود و از ورود دزدان و راهزنان به شهر جلوگیری می کرد و دشمن ها نمی توانستند وارد شهر شوند پس نقش سایبان در معماری ایرانی بسیار مهم است
نقش سایبان در معماری اقلیم سرد و کوهستانی در ایران
در مناطق سرد و کوهستانی همیشه سرما و بارش باران و برف وجود دارد و مناطق این اقلیم همیشه دارای سرما و طوفانهای شدید هستند به همین منظور معماران ایرانی برای حفظ گرما در این مناطق ایوان های کوتاه که از ملات کاهگل بود را در خانه ها می ساختند و این ایوان ها بیشتر در ورودی ساختمان به کار می رفت و این خانه ها از در حیاط تا ورودی ساختمان دارای دالان های که سایبان داشتند و از جنس کاهگل و حصیر بودند دیده می شد و این دالان ها دارای سایبان بودند که باعث گرم شدن خانه می شدند و نقش سایبان در معماری ایرانی در اقلیم های سرد و کوهستانی با ایجاد همین دالان ها بود که باعث گرم شدن خانه ها میشد
نقش سایبان در اقلیم های ساحلی در ایران
در مناطق ساحلی مانند دریای مازندران به علت بارش باران ایوان ها و دالان های خانه از نفوذ باران در امان بودند و با استفاده از حصیرها و گیاهان سایبان درست می کردند و این سایبان ها برای سقف انبارها و آلاچیق ها و آغل ها بسیار کاربرد داشت و باعث میشد که محصولات و حیوانات خود را در زیر این سایبان ها نگهداری کنند ولی یک سایبان موقت بود که در فصل های مختلف سال آن را دوباره می ساختند بنابراین در مناطق ساحلی هم نقش سایبان در معماری ایرانی وجود داشت
نقش سایبان طبیعی در اقلیم های جنوب ایران
به طور کلی نقش سایبان برقی در معماری ایران را در شهرهای مختلف ایران می توان دید به خصوص در شهرهای جنوب و جنوب غربی که این سایبان ها توسط گیاهان و درختان مو و پیچک دیده میشود و در بعضی مواقع از درختان و گیاهانی که برگ پهن داشتند به شکل یک داربست با چوب در راهروها و حیاط خانه ها دیده میشد که در زمان تابستان کاربرد داشت و دمای سایه درختان تا ۱۵ درجه خنک تر از دمای هوا بود
نقش سایبان در معماری مدرن در ایران
با توجه به پیشرفت دنیای امروزی و تکنولوژی رفته رفته سایبان ها تغییر شکل دادند و به صورت سایبان های ثابت و متحرک تبدیل شدند که در اکثر مکان ها و فضاهای روباز مانند باغ ها ، ویلاها، رستوران ها و غیره کاربرد دارد و سایبان های مدرن تولید شد که بهترین کاربرد را دارند و استقبال مردم از این سایبان ها بسیار زیاد است و مورد توجه اکثر اقشار مردم قرار گرفت
سخن پایانی
بنابراین متوجه شدیم که اقلیم های مختلف و شرایط آب و هوایی باعث ایجاد سایبان ها میشد و نقش سایبان در معماری ایران از زمان های گذشته وجود داشته است و هر سایبانی با توجه به شرایط اقلیمی ساخته می شود
